Enflasyonmetre Nedir?

Fiyatlar genel seviyesindeki artışlara enflasyon deniyor. Modern ekonomilerde milyonlarca farklı mal ve hizmet üretiliyor. Bunların fiyatlarının oluşmasında başta arz, talep ve maliyet, çok sayıda unsur etkili olabiliyor. Neticede tek tek fiyatlar çok farklı yönlerde hareket edebiliyor.

Bu karmaşadan bir düzen çıkarma görevi Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından üstlenilmiştir. Tüketici Fiyatları Endeksi ortalama tüketicinin karşı karşıya kaldığı fiyatlar genel seviyesi değişimini ölçmeyi amaçlamaktadır.

Endekslerin hesaplanmasında farklı mal ve hizmetlere verilen ağırlıklar hayati önem kazanır. Dünyada ve Türkiye'de kullanılan yöntem farklı mal ve hizmetlerin tüketim harcamalarındaki nisbi ağırlıklarını kapsamlı anketler aracılığı ile saptamaktır. Bu şekilde oluşturulan tüketim sepeti her dönem fiyatlandırılır. Sepetin bedelindeki değişim fiyatlar genel seviyesindeki değişimi yani tüketici enflasyonunu gösterir.

Dikkat edilirse, bulunan enflasyon sayısı soyut bir "ortalama tüketiciye" aittir. Tanımı gereği, ortalamadan farklı gelire ve tüketim alışkanlıklarına sahip vatandaşların karşılaştıkları tüketici enflasyonunu yansıtmamaktadır. Bu olgu toplumda yoğun şikayet nedenidir.

Sorunu nasıl çözebiliriz? Bu soruya cevap ararken İngiliz İstatistik Kurumunun (National Statistics Office) internet sitesine yerleştirdiği "Kişisel Enflasyon Ölçeri" (Personal Inflation Calculator) ilgimizi çekti. Türkiye'ye uygulamaya karar verdik.